Беларуска Кацярына Лысёнак некалькі гадоў працуе ў Google, дзе фармальна займала розныя пасады, але ў асноўным яе абавязкі заўсёды заключаліся ў працы з персаналам, у тым ліку раскрыццё іх талентаў і коўчынг. У падкасце «Праца-ваца» спецыялістка расказала, што беларускі (і ў прынцыпе жанчыны з Усходняй Еўропы) нашмат часцей, чым іншыя, ставяць сабе недасяжныя планкі — і пакутуюць ад гэтага.
Нагадаем, раней «Люстэрка» ўжо расказвала гісторыю Кацярыны Лысёнак падрабязней — пра яе кар’ерны шлях і тое, як дзяўчынка са звычайнай сям'і бібліятэкаркі і электрыка з невялікага горада Беларусі змагла трапіць у найбуйнейшую сусветную карпарацыю.
Вядоўца падкаста Таццяна Дзямчук пацікавілася ў Лысёнак, ці сутыкалася тая на практыцы з розніцай ва ўспрыманні сябе ў беларусак і жанчын з іншых краін, якія будуюць кар’еру.
— Пачнём з таго, што традыцыйна усё ж такі багата ў якіх соцыумах дзяўчаты і жанчыны нашага пакалення, якія нарадзіліся ў 1980−1990-я, больш-менш усё адно раслі ў гэтай парадыгме «будзь добрай»: будзь добрай дачкой, каляжанкай… Рэдка гэта гучала як «будзь амбіцыёзнай каляжанкай» ці «будзь смелай дзяўчынкай», — падкрэслівае Лысёнак. — Каб усім было ладненька, а свае патрабаванні і свае хацелкі — гэта не тое што другаснае, гэтага ўвогуле можа не існаваць.
Пры гэтым, як адзначае Лысёнак, беларускі ўсё роўна адрозніваюцца ад замежніц — нават калі ўсіх выхоўвалі прыкладна ў адным і тым жа сцэнары.
— Дзе я заўважаю розніцу, дык гэта ў эмацыйнай адукацыі, рэгуляванні, — кажа яна. — Па-за межамі Беларусі я бачу больш здаровых варыянтаў. <…> Усё ж такі паўсюль ёсць гэтая тэма: дзяўчат вельмі часта выхоўваюць такім чынам, каб яны былі зручныя. Але ва ўсходнееўрапейскіх краінах на гэта яшчэ накладаецца проста шалёны перфекцыянізм і нерэалістычныя чаканні [ад сябе].
Паводле спецыялісткі Google, у многіх беларусак (і яна сама не выключэнне) у той ці іншай ступені прасочваецца савецкая ўстаноўка быць «спартсменкай, камсамолкай і проста прыгажуняй», не заўсёды нават свядома. То-бок жанчына «працуе так, нібыта ў яе няма сям'і, у сям'і яна такая маці, дачка або сястра, нібы ў яе няма працы», а яшчэ яна лічыць, што неабходна ўдзельнічаць у іншых сацыяльных актыўнасцях.
— І мы лічым, што гэта нармальна! І што ў нас павінна атрымлівацца «на пяцёрачку», ніякай «чацвёрачкі» — адначасова па ўсіх кірунках увесь час. Пры гэтым мы павінны выглядаць так, быццам нам гэта нічога не каштуе. <…> Ды каб у мяне была такая традыцыйная жонка… Можаш сабе ўявіць? — кажа Лысёнак. — Прыходзіш дадому, а ў цябе: прыбрана, нагатавана, адзежа памытая ў шафе ўжо вісіць, у краму ўжо сходжана, калі ёсць дзеці ці каты, то яны таксама сядзяць памытыя, ім жопы мыць не трэба. І ты такі прыйшоў [з працы], адпачыў і сеў пісаць дысертацыю. О багі, ды калі б я сваё жыццё так жыла, у мяне б столькі было рэсурсаў, сіл, энергіі, часу на тое, каб укласціся ў свае амбіцыйныя праекты.
Лысёнак таксама звяртае ўвагу, што класічнае пытанне пра «баланс паміж сям’ёй і кар’ерай» ніколі не задаюць мужчынам, хоць жанчынам — пастаянна.
— [Быццам] у іх няма сем’яў. Ім жа не трэба балансаваць, — іранізуе спецыялістка. — Жанчын запытваюць пастаянна, і ты такая: «Рэальна, а як мне балансаваць паміж чыстай падлогай і маёй дысертацыяй?» Дарэчы, магу сказаць, што мая сям’я і соцыум цалкам чысціню маёй падлогі ацэньвае як большую каштоўнасць мяне як чалавека і як жанчыны, чым якасць маёй дысертацыі.
На думку Лысёнак, менавіта такі сацыяльны ціск беларускі адчуваюць кожны дзень і потым ціснуць ужо на саміх сябе ўнутрана, ставячы недасяжныя планкі ў кар’еры і мацярынстве, адпаведнасць якім сумясціць проста немагчыма.
Нагадаем, жанчыны ў Беларусі ўсё яшчэ выдаткоўваюць на хатнія абавязкі (уключаючы гатаванне, уборку і выхаванне дзяцей) прыкладна на 2,5 гадзіны на суткі больш, чым мужчыны.
Чытайце таксама
